Podstawą masażu tkanek głębokich jest rozluźnianie mięśniowo-powięziowe restrykcji w obrębie narządu ruchu. Masaż nie tylko działa miejscowo, ale przede wszystkim ma na celu poprawę funkcji narządu ruchu jako całości. Jego cechami charakterystycznymi są: ergonomia pracy terapeuty, tempo wykonywania zabiegu oraz głębokość masowanych struktur. Zastosowanie masażu tkanek głębokich poprzedzone jest przeprowadzeniem funkcjonalnej oceny stanu chorego, a stosowane techniki są dla pacjenta bezpieczne. Ważniejszymi wskazaniami do zastosowania masażu tkanek głębokich są zmiany o charakterze przeciążeniowym i uciskowym a także: mięśniowo-powięziowe zmiany funkcjonalne w obrębie narządu ruchu, punkty spustowe, stany pooperacyjne i pourazowe.
Podstawą masażu tkanek głębokich jest koncepcja Integracji Strukturalnej oraz mięśniowo-powięziowego rozluźniania, z których wywodzi się większość stosowanych w nim technik. Jako propagatorów masażu głębokiego wymienia się: Arta Riggsa, Enriquea Fabian Fernandeza, Marian Wolfe, Dixon Thomasa Hendricksona, a także Carole Osborne-Sheets.
W masażu głębokim terapeuta nie skupia się wyłącznie na oddziaływaniu miejscowym lecz postrzega pacjenta jako całość. Z tego powodu ta forma terapii traktowana jest bardziej jako filozofia, niż zbiór stosowanych technik.
Podstawową różnicą pomiędzy masażem klasycznym, a masażem tkanek głębokich, jest aktywność pacjenta podczas przeprowadzanego zabiegu. Na polecenie terapeuty pacjent wykonuje odpowiednie ruchy, co ma na celu zwiększenie rozluźnienia tkanek. Ponadto w tego typu zabiegach terapeuta wykorzystuje nie tylko palce rąk, ale także inne elementy kończyny górnej w charakterze narzędzia terapeutycznego, w tym: powierzchnię przedramienia, wyrostek łokciowy, stawy międzypaliczkowe bliższe rąk, czy rękę uformowaną w pięść. Celem doboru odpowiednich narzędzi jest uzyskanie jak najlepszego efektu terapeutycznego.
Masaż tkanek głębokich powinien być zabiegiem bezbolesnym, wywołującym jedynie uczucie rozciągania. Tempo przeprowadzanego masażu powinno być wolne, z siłą nacisku dostosowaną indywidualnie do pacjenta. Nacisk na tkanki winien być wykonywany pod kątem 45 stopni, co warunkuje wprowadzenie do terapii sił „ścinających”, zwiększających przesuwalność tkanek oraz zapewnia bezpieczne warunki dla naczyń krwionośnych i nerwów, które mogą przemieszczać się i rozciągać nie podlegając kompresji do elementów kostnych.
Ponieważ celem masażu głębokiego jest odkształcenie tkanek, toteż wykonuje się go bez użycia środka poślizgowego, co zapobiega powstawaniu efektu „ślizganiu się” po skórze. Odkształcenie tkanek związane jest z przekroczeniem „bariery tkankowej”, czyli ze skrajnym ułożeniem tkanek, które prowadzi do zwiększenia ich ruchomości .
Masaż tkanek głębokich można wykonywać zarówno na tkankach rozluźnionych, w różnorodnych pozycjach ułożeniowych: w skróceniu, wydłużeniu lub pozycji neutralnej, jak i na tkankach poddawanych ruchom.
Podstawowymi technikami terapeutycznymi, na których oparty jest masaż tkanek głębokich są: kompresja i rozciąganie tkanek.
Skuteczność i efektywność tego rodzaju terapii nie jest zależna od sposobu wykonywania masażu. Nie ma bowiem konieczności zastosowania wszystkich możliwych technik i narzędzi (tj. masażu łokciem, przedramieniem, pięścią i palcami) w czasie jednego zabiegu. Podstawą stosowania masażu tkanek głębokich jest natomiast holistyczne spojrzenie na chorego oraz umiejętna obserwacja informacji zwrotnej, płynącej z ciała pacjenta.
W masażu tkanek głębokich szczególną uwagę zwraca się nie tylko na bezpieczeństwo pacjenta, ale również terapeuty. Świadome i celowe wykorzystanie różnorodnych technik i narzędzi, zapewnia ergonomiczną pracę masażysty przy jak najmniejszym użyciu siły i zmniejszeniu wydatku energetycznego.
